چگونگی تأثیر گذاری نقشه سایت یا sitemap بر ایندکس صفحات سایت

نقشه سایت یا sitemap لیستی از آدرس تمام صفحات سایت شما بوده و باعث می‌شود ساختار سایت، توسط کاربران و موتورهای جستجو، قابل فهم‌تر شود. در واقع موتورهای جستجو با استفاده از sitemap می‌توانند صفحات یک سایت را بهتر crawl کنند. بدیهی است هر چقدر سایت شما بزرگ‌تر و تعداد صفحات و بخش‌های مختلف آن بیشتر باشد، نیاز به داشتن نقشه سایت بیشتر احساس شود.

هدف اصلی از ایجاد نقشه سایت یا sitemap

همان‌طور که می‌دانید هر سایتی با این منظور طراحی و ساخته می‌شود که با جذب هر چه بیشتر مخاطب، کسب و کار خود را رونق دهد که برای تحقق این امر لازم است قبل از هر کاری، سایت شما بعد از خزش توسط ربات‌های گوگل، ایندکس شده و در صفحه نتایج برای کاربران، قابل نمایش باشد؛ اما از آنجایی که اکثر کاربران اینترنتی، معمولاً در صفحه های اول نتایج، نیازشان برطرف می‌شود و به سراغ صفحات بعدی نمی‌روند، پس باید با رساندن سایت خود به رتبه‌های اول گوگل، ورودی‌های گوگل و مخاطبین هدف سایت خود را افزایش دهید.

برای نمایش سایت به کاربران و تبدیل آن‌ها به مخاطبان هدف، باید موتورهای جستجو صفحات سایت شما را شناسایی، کرال و ایندکس کنند. در صورتی که یک سایت از لینک سازی داخلی اصولی و قوی برخوردار باشد، شناسایی صفحات سایت برای ربات‌های موتور جستجو از این طریق، به راحتی امکان‌پذیر می‌باشد اما در صورت عدم وجود لینک سازی داخلی خوب و اصولی، ربات‌های گوگل با کمک گرفتن از نقشه سایت موجود، به یافتن و خزش صفحات سایت و در نتیجه ایندکس و نمایش در صفحه نتایج گوگل در هنگام جستجوی کاربر می‌پردازند.

تأثیر نقشه سایت یا sitemap بر سئو سایت

یکی از مهم‌ترین کارهای اولیه طراحی سایت که یک وبمستر برای کسب رتبه بهتر در نتایج گوگل و افزایش ترافیک سایت خود از طریق افزایش راحتی کاربر می‌تواند انجام دهد، ایجاد و ثبت نقشه سایت یا sitemap در گوگل است. در واقع نقشه سایت یک نمای کلی از بخش‌ها و صفحات مختلف سایت شما می‌باشد که از طرفی موجب دسترسی راحت و سریع کاربران به هدفشان شده و از سوی دیگر با کمک کردن به ربات‌های گوگل برای درک درست محتوای سایت و نشان دادن نقشه مسیر و راه به آن‌ها باعث خزش و ایندکس سریع و بهتر صفحات مهم سایت خواهد شد که در نهایت هر دوی این عوامل، سئو سایت شما را ارتقاء و بهبود خواهند بخشید.

انواع نقشه سایت

نقشه سایت براساس فرمت و قابل استفاده بودن برای کاربر و موتورهای جستجو به 2 دسته کلی تقسیم می‌شود:

1- نقشه سایت HTML
2- نقشه سایت XML

نقشه سایت HTML چیست؟

این نقشه سایت به زبان نشانه گذاری ابرمتنی (Hyper text Markup Language) و به صورت دیداری برای کاربران نوشته شده و به عنوان یک راهنمای سایت می‌باشد که نشان دهنده بخش‌ها و صفحات مختلف یک سایت و رابطه آن‌ها با یکدیگر است که باعث ایجاد درک بهتر از ساختار کلی سایت توسط کاربران می‌شود. همچنین نقشه سایت HTML دسترسی کاربران به صفحات سایت را بسیار آسان و سریع خواهد کرد.

به عنوان مثال فرض کنید شما به منظور ثبت نام در رشته مهندسی شیمی دانشگاه تهران، برای اولین بار وارد این دانشگاه می‌شوید. همان‌طور که می‌دانید این دانشگاه مثل هر دانشگاه بزرگ دیگری از بخش‌های اداری و دانشکده‌های مختلف زیادی تشکیل شده است. در وهله اول شما باید بدانید که واحد ثبت نام دانشکده مورد نظرتان در کدام قسمت دانشگاه قرار دارد که برای این منظور راهنمای دانشگاه، کمک بزرگی است جهت پیدا کردن آن بخش، بدون گیج شدن و سردرگمی در فضای بزرگ، تا شما بتوانید بدون این که خسته شوید و خیلی سریع، واحد ثبت نام و به همین ترتیب سایر بخش‌های مربوط به ثبت نام در دانشگاه را پیدا کنید.

نقشه سایت XML چیست؟

این نوع نقشه سایت که فقط توسط موتورهای جستجو قابل درک و دیدن است و برای کاربران نمایش داده نمی‌شود. نقشه سایت XML همان‌طور که از نام آن پیدا است به نقشه سایتی گفته می‌شود که به زبان نشانه گذاری قابل توسعه یا Extensible Markup Language نوشته شده است و با توجه به قرار گرفتن آدرس همه صفحات سایت، کاربرد اصلی آن، کمک به درک محتوای سایت و جهت دادن به ربات‌های خزنده گوگل می‌باشد تا در حد امکان، کلیه صفحات سایت توسط گوگل دیده شوند و مورد خزش و بررسی قرار بگیرند و نهایتاً در صورت مثبت بودن نتیجه بررسی، ایندکس شوند.

علاوه بر کاربرد اصلی نقشه سایت XML که مطرح شد، کاربردها و قابلیت‌های دیگری را نیز می‌توان برای آن برشمرد که عبارتند از:

1- موتورهای جستجو با استفاده از نقشه سایت XML، موضوع و محتوای قرار گرفته در سایت را بهتر درک می‌کنند.

2- نقشه سایت XML هر گونه تغییر در صفحات سایت، مثل اضافه شدن یک صفحه یا به‌روزرسانی صفحات موجود قدیمی سایت را به گوگل اطلاع می‌دهد.

3- این نقشه سایت علاوه بر مطلع کردن گوگل از زمان به‌روزرسانی صفحات، تعداد و هرچند وقت یک‌بار بودن یا به عبارتی بازه‌های زمانی انجام آپدیت‌ها را نیز مشخص می‌کند.

4- سایت مپ XML با اختصاص اعدادی بین 0 تا 1 به صفحات، میزان مهم بودن و در واقع اولویت ایندکس شدن آن‌ها را به ربات‌های خزنده گوگل اعلام می‌کند.

5- حتی در صورت عمیق بودن معماری و ساختار سایت نیز، ربات‌های خزنده گوگل از طریق نقشه سایت XML خواهند توانست، صفحات سایت را به سرعت پیدا کرده و ایندکس کنند.

6- سایت‌هایی که تعداد صفحات زیادی دارند می‌توانند با ایجاد نقشه سایت، به ایندکس شدن صفحات سایت خود کمک کنند.

7- در صورت وجود نقشه سایت، مشکلات و نقص‌های مربوط به لینک سازی داخلی، کمتر احساس می‌شود.

با توجه به کاربردهایی که برای نقشه سایت XML بیان کردیم، می‌توان چنین نتیجه گیری کرد که نقشه سایت یکی از عوامل مؤثر در ایندکس شدن سریع و صحیح صفحات سایت می‌باشد.

فرمت‌های نقشه سایت XML

یک سایت معمولاً از بخش‌های متعددی با فرمت‌های مختلف متناسب با محتوای آن صفحه تشکیل شده است و شما برای ایجاد نقشه سایت می‌بایست تقریباً همه این بخش‌ها را در فایل نقشه سایت قرار دهید تا گوگل بتواند آن‌ها را شناسایی کند. فرمت‌هایی که نقشه سایت می‌تواند آن‌ها را پوشش دهد شامل HTML، Video، Image، Mobile و News می‌باشند.

نقشه سایت تصاویر

استفاده از نقشه سایت تصاویر معمولاً در سایت‌هایی ضروری است که به نوعی تصویر یکی از اجزء اصلی محتوای سایت یا اصلی‌ترین جزء محتوا بوده و رابطه زیادی با عکس و تصویر دارند مثل سایت‌های فروش عکس یا سایت‌های فروشگاهی که برای بهتر شناساندن محصول به کاربران و اطمینان دادن به آن‌ها نسبت به کیفیت و یا حتی در برخی موارد ظاهر محصول، ناچار هستیم از تصاویر مختلفی برای معرفی بهتر محصول استفاده کنیم.

در استفاده از نقشه سایت تصاویر، شما باید به برخی موارد توجه کنید که این موارد عبارتند از:

1- بهتر است برای قرار دادن نقشه سایت تصاویر در گوگل از یک CDN که مخفف Content Delivery Network و به معنای شبکه توزیع محتوا است، استفاده کنید. به کار بردن CDN، دسترسی گوگل به نقشه سایت را افزایش می‌دهد؛ بنابراین نیازی به قرار دادن نقشه سایت بر روی هاست دامنه اصلی نمی‌باشد.

2- برای سایت‌هایی که تصاویر، جزء محتوای اصلی سایت نمی‌باشند، قرار دادن نقشه سایت باعث هدر رفتن بودجه خزش می‌شود؛ بنابراین بهتر است در چنین سایت‌هایی از نقشه سایت تصاویر استفاده نکنید.

نکته: علاوه بر نقشه سایت تصاویر می‌توان از ابزارهای JSON-LD که یکی از ابزارهای مهم اسکیما مارک آپ و در فرمت image object است، برای درک بهتر گوگل از تصاویر سایت خود استفاده کنید.

نقشه سایت ویدئو

با توجه به زمان زیادی که ربات‌های گوگل برای خزش یک فایل ویدئویی نیاز دارند، شما باید در صورت کم بودن تعداد ویدئوها در سایت خود، از ایجاد نقشه سایت با فرمت ویدئو خودداری کنید، به جای آن می‌توانید از انواع روش‌های نشانه گذاری و ابزار JSON-LD در فرمت video object برای ویدئوهای خود استفاده کنید.

نقشه سایت News

این نوع نقشه سایت مخصوص سایت‌های خبری است که سایت خود را در Google news ثبت کرده‌اند. در واقع ساخت نقشه سایت News در یک سایت خبری مزایایی دارد که در زیر به 2 مورد مهم آن اشاره می‌کنیم:

1- خزش و ایندکس همه اخبار

وجود نقشه سایت News در سایت خبری با توجه به این که آدرس همه صفحات دارای خبر را در خود جای داده است، باعث دیده شدن همه مقالات و محتواهای خبری با همه جزئیات صفحه توسط ربات‌های گوگل می‌شود.

2- ایندکس سریع صفحات و محتوای یک سایت خبری

ایندکس صفحات یک سایت خبری که حاوی اخبار روز دنیا هستند، بیش از ایندکس سایر سایت‌ها اهمیت دارد و مدیر یک سایت خبری می‌تواند با استفاده از نقشه سایت News مثل هر نوع نقشه سایتی، به ربات‌های گوگل کمک کند تا در سریع‌ترین زمان ممکن، محتوای موجود در سایت او را که در این‌جا محتوای مورد نظر، خبر است، پیدا کرده و ایندکس کنند.

نکات و موارد لازم‌الاجرا در هنگام ساخت نقشه سایت News

1- آدرس اخبار و مقالات مربوط به 2 روز اخیر را در نقشه سایت News قرار دهید.

2- در صورت تهیه محتوا و اخبار جدید و قرار دادن آن در سایت، نقشه سایت خبری خود را نیز به‌روز کنید.

3- ماکسیمم تعداد آدرس‌هایی که می‌توانید در نقشه سایت News قرار دهید، 1000 آدرس می‌باشد.

4- برای هر خبر یا محتوای جدید، یک نقشه سایت خبری جدید ایجاد نکنید بلکه باید نقشه موجود را به‌ روزرسانی کنید.

5- اگر تعداد urlهای شما بیش از 1000 است، سایت خود را به چندین بخش مختلف تقسیم کنید و برای هر بخش نقشه سایت جداگانه‌ای ایجاد کنید. نهایتاً نقشه‌های سایت ایجاد شده کوچک را در یک فایل به نام فایل ایندکس قرار دهید.

6- حداکثر تعداد آدرس‌های قرار گرفته در فایل ایندکس نباید بیشتر از 50000 باشد.

نقشه سایت html

یکی دیگر از فرمت‌های نقشه سایت XML، فایل‌هایی هستند که با استفاده از زبان html ایجاد شده‌اند. این فایل‌ها بنا به دلایل مختلفی ایجاد می‌شوند که 2 مورد از مهم‌ترین آن‌ها را در زیر بیان می‌کنیم:‌

1- هرچند زبان برنامه نویسی وردپرس یک سیستم مدیریت محتوای کامل است و نیازی به کدنویسی ندارد اما گاهی اوقات مدیران سایت برای ایجاد قالب مورد علاقه خود، دست به طراحی قالب‌های مختلف می‌زنند که برای این کار می‌توان از برخی زبان‌های برنامه نویسی مثل html، css و php استفاده کرد.

2- گاهی اوقات نیز ممکن است شما در سایت فعلی خود صفحاتی با قالب html ایجاد کرده باشید که این صفحات جزء صفحات مهم یا صفحات مورد علاقه شما هستند و در حال حاضر بنا به دلایلی مجبور هستید دامنه سایت خود را تغییر دهید که در این صورت می‌توانید آن صفحات دارای فرمت html موجود در سایت قبلی خود را به کمک روش‌هایی که وجود دارد، در سایت جدید خود آپلود کنید.

نقشه سایت Mobile

در صورتی که سایت شما دارای طراحی ریسپانسیو یا واکنش‌گرا است یعنی شما سایت خود را در دو نسخه تهیه کرده‌اید تا علاوه بر کاربران معمولی، کاربران موبایلی نیز بتوانند به راحتی از سایت شما استفاده کنند، نیازی به ساخت نقشه سایت موبایل نیست؛ اما اگر سایت خود را به روش AMP یا Accelerated Mobile Pages ایجاد کرده‌اید، بهتر است برای سایت خود نقشه سایت با فرمت Mobile بسازید.

قالب کلی یک نقشه سایت XML

یک نقشه سایت XML برای راهنمایی موتورهای جستجو تولید می‌شود و این موتورها با استفاده از اطلاعات موجود در نقشه سایت می‌توانند محتوای سایت را بهتر درک کنند که محل قرارگیری نقشه سایت، در فایل اصلی و روی هاست می‌باشد. برای نشان دادن برخی اطلاعات مهم مرتبط با صفحات سایت به موتورهای جستجو در هنگام خزش، تگ‌هایی در نقشه سایت وجود دارد که به کار گیری هر کدام از این تگ‌ها با توجه به اهمیت اطلاعاتی که در آن‌ها قرار گرفته است، اختیاری یا الزامی است.

تگ‌های موجود در نقشه سایت XML کدامند؟

• تگ urlset: برای شروع و پایان نقشه سایت، از این تگ استفاده می‌شود.
• تگ url: این تگ به عنوان تگ مادر، حاوی محتوای مربوط به لینک هر صفحه می‌باشد.
• تگ loc: این تگ یا برچسب که برگرفته از location به معنی موقعیت و جایگاه می‌باشد، آدرس و موقعیت هر صفحه از سایت شما، به طور دقیق و صحیح، در این تگ قرار می‌گیرد؛ بنابراین باید آدرس کنونیکال صفحه را در تگ loc قرار دهید و به وجود یا عدم وجود www و همچنین به نوع پروتکل اصلی سایت که می‌تواند http یا https باشد، توجه داشته باشید. نکته دیگر این که یک آدرس باید حداکثر دارای 2048 کاراکتر باشد.
• تگ lastmod: این تگ حاوی اطلاعات مربوط به آخرین وضعیت و تغییرات ایجاد شده در صفحه می‌باشد و از آنجایی که دارای فرمتی به شکل YYYY.MM.DD می‌باشد، بنابراین علاوه بر اعلام حالت نهایی صفحه به گوگل، زمان انجام آخرین تغییرات را نیز به گوگل اطلاع می‌دهد. پس با توجه به اطلاعاتی که در این تگ قرار می‌گیرد، تنها زمانی باید از این تگ استفاده کنید و اطلاعات موجود در آن را تغییر دهید که محتوای صفحه‌ای از سایت خود را آپدیت کرده باشید. گوگل برای تشخیص محتوای اصل از بین محتواهای کپی، از این تگ کمک گرفته و آخرین زمان تغییرات محتوای سایت‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهد.
• تگ changefreq : بازه زمانی تغییرات و به‌روزرسانی‌های یک صفحه را می‌توان با استفاده از تگ changefreq که مخفف changefrequency است به گوگل نمایش داد.
• تگ priority : کاربرد تگ priority، تعیین میزان اهمیت یک صفحه است. این تگ برای مشخص کردن اولویت صفحات برای ایندکس شدن توسط ربات‌های گوگل، با توجه به میزان اهمیت صفحات، اعدادی بین 0 و 1 را به آن‌ها اختصاص می‌دهد.

نکات مربوط به تگ‌های نقشه سایت XML

• تگ‌های urlset و url جزء بدنه اصلی نقشه سایت هستند و سایر تگ‌ها باید درون آن‌ها قرار بگیرند.
• تگ loc به نوعی تنها تگ الزامی است که حتماً باید در نقشه سایت از آن استفاده کنید.
• تگ lastmod یک تگ اختیاری در نقشه سایت است اما به دلیل اهمیت اطلاعات قرار گرفته در آن، پیشنهاد می‌شود این تگ را در نقشه سایت خود قرار دهید.
• استفاده از تگ‌های changefreq و priority در نقشه سایت، لازم و اجباری نیست و از نظر گوگل اهمیت چندانی ندارند.

محدودیت‌های نقشه سایت XML و ایجاد فایل ایندکس نقشه سایت

هر نقشه سایت یا فایل ایندکس نقشه سایت محدودیت‌هایی برای حجم و تعداد آدرس url دارند که در ساخت آن‌ها باید این محدودیت‌ها را در نظر گرفته و رعایت کرد. در این بخش می‌خواهیم به این محدودیت‌ها و راهکارهای حل آن‎ها بپردازیم.

اگر سایت شما خیلی بزرگ نباشد، می‌توانید از یک نقشه سایت استفاده کنید که این نقشه سایت باید حجمی کمتر از 10 مگابایت و تعداد urlهایی کمتر از 5000 آدرس داشته باشد. در صورتی که سایت شما بزرگ است و شما با داشتن تنها یک نقشه سایت نمی‌توانید این محدودیت‌ها را حفظ کنید، باید سایت خود را به چندین بخش مختلف شکسته و برای هر بخش مثل محصولات، مقالات و غیره، یک نقشه سایت جداگانه ایجاد نمایید و در نهایت نقشه سایت تمام بخش‌ها را در یک فایل کلی نقشه سایت که به آن فایل ایندکس نقشه سایت گفته می‌شود(XML sitemap index)، قرار دهید.

فایل ایندکس نقشه سایت XML یا XML sitemap index

فایل ایندکس نقشه سایت نیز که به عنوان نقشه سایت مادر، نقشه سایت تمامی بخش‌ها را در خود جای داده است، در تعداد آدرس‌ها و حجم فایل‌های قرار گرفته در آن، محدودیت‌هایی دارد که عبارتند از:

1- تعداد url های موجود در فایل ایندکس نباید بیشتر از 50000 آدرس باشد.

2- ماکسیمم حجم فایل ایندکس باید 50 مگابایت باشد.

در پایان، پس از آماده شدن فایل ایندکس برای کاهش حجم آن می‌توانید با استفاده از فشرده سازی، آن را به صورت یک فایل zip(gzip) درآورید، اما توجه داشته باشید که محدودیت‌های بیان شده در ایجاد فایل ایندکس، برای فایل ایندکس زیپ نشده می‌باشد.

انواع روش‌های ساخت نقشه سایت XML

برای ساخت نقشه سایت XML روش‌های زیادی وجود دارد که می‌توان در حالت کلی این روش‌ها را به 2 دسته تقسیم کرد:

1- ساخت نقشه سایت با افزونه‌های سیستم‌های مدیریت محتوا

2- ساخت نقشه سایت به صورت آنلاین

ساخت نقشه سایت XML با افزونه‌های سیستم‌های مدیریت محتوا

برای ساخت نقشه سایت می‌توان از افزونه‌های مختلفی که برای هر کدام از سیستم‌های مدیریت محتوا مثل وردپرس، جوملا، دروپال و غیره ساخته شده است، استفاده کرد. وردپرس به عنوان ساده‌ترین و محبوب‌ترین سیستم مدیریت محتوا دارای دو افزونه پرکاربرد XML sitemap Google به صورت اختصاصی و yoast به صورت غیر اختصاصی برای ساختن نقشه سایت می‌باشد.

ساخت نقشه سایت XML به صورت آنلاین

علاوه بر افزونه‌های سیستم‌های مدیریت محتوا برای ایجاد نقشه سایت، ابزارهای دیگری نیز مثل سایت XML-sitemaps.com وجود دارند که شما از طریق این سایت می‌توانید اقدام به ساخت نقشه سایت به صورت آنلاین کنید.

نحوه ثبت نقشه سایت XML در google search consol

پس از ورود به سرچ کنسول گوگل، شما باید در زیرمنوی index که در نوار سمت چپ قرار گرفته، بر روی بخش sitemaps کلیک کنید تا پنجره مربوط به آن باز شود. در این پنجره و در بخش Add a new sitemap آدرس سایت مپ خود را که در بخش قبل، راه‌های مختلف ایجاد آن را بیان کردیم، قرار دهید و در صورت وجود نقشه سایت نامعتبر یا مشکل‌دار در این بخش، ابتدا باید آن را حذف کنید.

سخن پایانی

یک وبمستر برای این که موتورهای جستجو و کاربرانش، درک بهتر، سریع و آسانی از سایت داشته باشند، باید از یک نقشه سایت به عنوان یک چارت کلی و راهنما استفاده کند تا هم کاربران را از خود راضی نگه داشته و هم با راهنمایی دقیق موتورهای جستجو و فراهم کردن خزش راحت صفحات، رتبه سایت خود را در صفحه نتایج گوگل ارتقاء دهد. درحالت کلی 2 نوع نقشه سایت وجود دارد که یکی از آن‌ها HTML و دیگری XML است که نقشه سایت XML دارای فرمت‌هایی مثل نقشه سایت تصویر، ویدئو، موبایل، html و اخبار(News) می‌باشد.